پس از خروج محمدرضا شاه پهلوی از ایران در پی وقایع سال ۱۳۵۷، انور سادات، رئیس‌جمهوری وقت مصر، از او و شهبانو فرح پهلوی در کشورش با گرمی و احترام استقبال کرد. میزبانی که فقط به دوران تبعید محدود نماند و پس از درگذشت شاه فقید نیز، با مساعدت انور سادات، مراسم باشکوهی برای خاکسپاری شاه فقید ایران برگزار شد که شخصیت‌های برجسته جهانی در آن شرکت داشتند. این میزبانی چنان خشم رهبران جمهوری اسلامی را برانگیخت که چند سال بعد، نام یکی از مهم‌ترین خیابان‌های پایتخت، یعنی «وزرا»، را به نام قاتل انور سادات، یعنی «خالد اسلامبولی»، تغییر دادند. با این حال اکنون، در بحبوحه انزوای جهانی جمهوری اسلامی و نیاز بهبود روابط با مصر، نام این خیابان بار دیگر تغییر کرده است و این بار به اسم سیدحسن نصرالله، دبیرکل سابق حزب‌الله لبنان، نامیده شده است که نزد افکار عمومی جهان، به سیاست‌های مداخله‌جویانه و اقدام‌های خشونت‌آمیزش شناخته می‌شود.
با وجود نام‌گذاری‌های حکومتی، چه سال‌های نخست وقوع انقلاب اسلامی که این خیابان به نام قاتل انور سادات پلاک خورد و چه حالا که نام سیدحسن نصرالله بر آن گذشته شده است، این خیابان در گفتار روزمره مردم همچنان به اسم «وزرا» شهرت دارد و حتی مرکز پلیس امنیت اخلاقی مستقر در این خیابان نیز که نماد حکمرانی جمهوری اسلامی است، به نام «ساختمان وزرا» مشهور است.
موقعیت جغرافیایی
خیابان وزرا در منطقه ۶ شهرداری تهران واقع شده است و از محله‌های یوسف‌آباد، آرژانتین (الوند) و عباس‌آباد (بهجت‌آباد) عبور می‌کند. این خیابان که به موازات خیابان آفریقا (جردن) و خیابان ولی‌عصر (پهلوی) امتداد یافته است، از شمال به خیابان گاندی و از جنوب به میدان آرژانتین و در نهایت خیابان بهشتی (عباس‌آباد) منتهی می‌شود. خیابان وزرا در نزدیکی خیابان‌های مهمی چون الوند و خرمشهر (آپادانا) قرار دارد و محل استقرار مراکز اداری، دفاتر شرکت‌های خصوصی و دولتی و یکی از مناطق اداری و سیاسی مهم پایتخت است.
خیابان وزرا از پیش از انقلاب ۱۳۵۷، یکی از مراکز اصلی تجمع وزارتخانه‌ها و دفاتر دولتی بود و طبق روایت ساکنان قدیمی این منطقه، از آن جهت تا قبل از انقلاب «وزرا» نامیده می‌شد که شخصیت‌های دولتی برجسته از جمله وزیران آنجا سکونت داشتند.
قاتل انورسادات
خالد اسلامبولی افسر ارتش مصر و عضو گروه «جهاد اسلامی مصر» بود که ۶ اکتبر ۱۹۸۱ (۱۴ مهر ۱۳۶۰) در جریان رژه نظامی، به همراه چند نفر دیگر، به سوی جایگاه ریاست‌جمهوری مصر آتش گشود و انور سادات، رئیس‌جمهوری وقت را ترور کرد. در این حادثه پنج مقام بلندپایه دیگر مصر نیز کشته شدند.
اسلامبولی به دلیل مخالفت با سیاست‌های سادات، به‌ویژه پیمان صلح با اسرائیل و سرکوب گروه‌های اسلام‌گرا دست به این اقدام زد و پس از دستگیری، در فروردین ۱۳۶۱ اعدام شد. پس از آن بود که در برخی کشورها، از جمله جمهوری اسلامی ایران، نام اسلامبولی به‌عنوان نماد «مقاومت اسلامی» گرامی داشته شد و جمهوری اسلامی در اقدامی نمادین، اسم خیابان وزرا را به نام او تغییر داد؛ تغییری که اعتراض شدید دولت مصر را برانگیخت و سال‌ها یکی از موانع بر سر راه ترمیم روابط سیاسی تهران‌ــ‌قاهره باقی ماند.
تداوم سیاست‌های تنش‌زا
زمزمه‌های برداشتن نام خالد اسلامبولی از روی خیابان وزرای تهران از دهه‌ها قبل آغاز شد و طی سال‌های متناوب، چندین بار در کانون توجه قرار گرفت. برای نام‌گذاری جدید، گزینه‌های مختلفی مطرح شدند. یکی از پیشنهادها «کانون»، برگرفته از نام کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود که سال‌ها در همین خیابان قرار داشت و در ارتقای ادبیات کودکان و نوجوان ایران نقش برجسته‌ای ایفا کرد. نام احمدرضا احمدی، شاعر و نویسنده برجسته حوزه شعر نو و ادبیات کودک و نوجوان، نیز به دلیل پیوند هنری او با این فضا، پیشنهاد شد، اما هیچ‌یک از این نام‌ها تایید نشدند.
سرانجام شورای شهر تهران در روز سه‌شنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۴، نام این خیابان را «سید حسن نصرالله»، دبیرکل پیشین حزب‌الله لبنان، تغییر داد. این انتخاب به‌جای آنکه نشانه‌ای از عقب‌نشینی از سیاست‌های منطقه‌ای یا گشایش دیپلماتیک باشد، پیامی تازه از تداوم سیاست‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی را مخابره می‌کند.
«وزرا»ی دیروز، «نصرالله» امروز
خیابان وزرا امروز یکی از پرترددترین خیابان‌های تهران است که با قدم زدن در آن، پیش از هر چیز رایحه عطر و ادکلن از مغازه‌های متعدد و قدیمی آن به مشام می‌رسد. از دیگر ویژگی‌های این خیابان، نزدیکی آن به پارک ساعی است؛ پارکی بزرگ و سرسبز که ضلع شرقی خیابان را در بر می‌گیرد و مقصد تفریحی پرطرفداری برای تهرانی‌ها، به‌ویژه در روزهای تعطیل، است.
در اطراف این خیابان هم مراکز مهمی چون پردیس سینمایی آزادی، بیمارستان مهرگان و بیمارستان گاندی قرار دارند و مرکز اصلی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم در این خیابان واقع است.
خیابانی به رنگ سیاست
در میان تمام نشانه‌های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی خیابان وزرا، شاید ساختمان پلیس «امنیت اخلاقی» که به نام «ساختمان وزرا» شناخته می‌شود، پررنگ‌ترین جلوه پیوند این خیابان با سیاست‌های حاکمیت باشد. ساختمانی که سال‌ها مبدا اعزام گشت‌های ارشاد به سطح شهر بود و در ذهن بسیاری از مردم یادآور برخوردهای سختگیرانه، بازداشت‌های خیابانی و تحمیل حجاب اجباری است.
اکنون همین خیابان که رایحه برآمده عطرفروشی‌هایش هنوز در مشام تهرانی‌ها می‌پیچد و بافت اداری‌‌‌تجاری آن همچنان پرتحرک و زنده است، با نام‌گذاری به نام دبیرکل پیشین حزب‌الله لبنان، همچنان به‌روشنی بازتاب‌‌دهنده گرایش‌ها، اولویت‌ها و رویکردهای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی در عرصه داخلی و منطقه‌ای است. به عبارت دیگر، خیابان وزرا با تمام ویژگی‌های شهری و خاطره‌انگیزش، بار سنگین پیوند فضای شهری و ایدئولوژی رسمی جمهوری اسلامی را بر دوش می‌کشد.
در مراسم پلاک‌کوبی این خیابان به نام سید حسن نصرالله، محمدحسن اختری، رئیس کمیته حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین، به‌صراحت گفت: «تهران به‌عنوان قلب تپنده جهان اسلام، باید هویت خود را در چهره شهر هم نمایان کند و فضاهای عمومی باید روایتگر ارزش‌ها و باورهای منطقه‌ای و جریان مقاومت باشند.»
